Ουκρανία: Επιμέρους προσεγγίσεις ενός συνολικότερου ζητήματος

Συνεχίζονται οι μάχες στην Ουκρανία. Δεν έχει τέλος το δράμα του λαού της Ουκρανίας. Συνεχίζονται οι αντιπαραθέσεις ανάμεσα στους βασικούς αυτουργούς αυτού του δράματος, Ρωσία και ΗΠΑ. Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές αναγγέλθηκε μια πρόοδος, όπως χαρακτηρίζεται, στις διαπραγματεύσεις ανάμεσα στη ρωσική και την ουκρανική πλευρά. Το αν αυτό ανοίγει το δρόμο για μια ειρηνική διευθέτηση του όλου ζητήματος δεν είναι κάτι για το οποίο θα μπορούσε αν στοιχηματίσει κανείς.

Πολύ περισσότερο που υπάρχει και μια δεύτερη «ανάγνωση» των εξελίξεων. Ότι αυτό που επίκειται είναι μια μετάθεση του «κέντρου βάρους» των ρωσικών στρατιωτικών επιχειρήσεων.

Έτσι ή αλλιώς θα το δούμε και μάλιστα σύντομα. Από τη μεριά μου για την ώρα αναφέρομαι εδώ σε ορισμένα ζητήματα που έχουν τεθεί στη συζήτηση που έχει ανοίξει για το όλο θέμα. Ζητήματα που σχετίζονται με αυτό, έχοντας ταυτόχρονα και το δικό τους ιδιαίτερο περιεχόμενο και ενδιαφέρον το καθένα από αυτά.

Πυρηνικοί τυχοδιωκτισμοί

Είναι γνωστό στον καθένα σήμερα ότι μια πυρηνική αναμέτρηση θα μπορούσε να σημάνει έως και την ολική καταστροφή του πλανήτη. Ταυτόχρονα είναι δεδομένο το πόσο αδίστακτες μπορούν να είναι οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις που διαθέτουν αυτά τα όπλα όταν χρειάζεται να προασπίσουν τα συμφέροντά τους και να προωθήσουν τους στόχους τους.

Ανάμεσα σε αυτά τα δύο δεδομένα κινείται – παλινδρομεί η πολιτική αυτών των δυνάμεων. Από τη μια μεριά τις «συγκρατεί» ο φόβος ότι ένας πυρηνικός πόλεμος σημαίνει και τη δική τους καταστροφή. Από την άλλη και με βάση την ιδιοσύστασή τους, τον τυχοδιωκτισμό που ανάμεσα σε άλλα τις χαρακτηρίζει, ρέπουν συνεχώς σε κατευθύνσεις και κινήσεις που φέρνουν τον κίνδυνο όλο και πιο κοντά.

Σε πρώτο πλάνο, τουλάχιστον μέχρι πρόσφατα, οι ΗΠΑ. Η μόνη δύναμη που έως τα σήμερα χρησιμοποίησε το ατομικό όπλο σε ζωντανό στόχο (Χιροσίμα, Ναγκασάκι) αλλά και βόμβες «απεμπλουτισμένου ουρανίου» σε Ιράκ και Γιουγκοσλαβία. Η δύναμη που πολλές φορές μέχρι τα σήμερα μπήκε στον «πειρασμό» να χρησιμοποιήσει το πυρηνικό όπλο ενάντια στην τότε ΣΕ (1945-1948 στην κρίση του Βερολίνου, 1948 ενάντια στον κινεζικό λαϊκό στρατό, 1952 στον  πόλεμο της Κορέας, 1972 Βιετνάμ). Η μόνη επίσης που παρά την «ισορροπία τρόμου» που είχε διαμορφωθεί ανάμεσα στις δύο πυρηνικές υπερδυνάμεις (ΗΠΑ-ΣΕ) δεν σταμάτησε να εκπονεί σχέδια για έναν «εφικτό» και νικηφόρο για τις ΗΠΑ πυρηνικό πόλεμο. Το σχεδιασμό του «κεραυνοβόλου χτυπήματος», του «περιορισμένου» (στον ευρωπαϊκό χώρο) πυρηνικού πολέμου, τον «πόλεμο των άστρων», την «πυρηνική ασπίδα» κ.ά.

Ταυτόχρονα η δύναμη που αρνήθηκε να αναλάβει τη δέσμευση ότι δεν θα χρησιμοποιήσει ποτέ πρώτη το πυρηνικό όπλο, όπως έκανε η ΣΕ. Θα πείτε και θα έχετε και δίκιο, ότι τέτοιου είδους δεσμεύσεις δεν διασφαλίζουν και πολλά, έχουν ωστόσο τη σχετική έστω σημασία τους και καταδείχνουν τον τρόπο σκέπτεσθαι της κάθε πλευράς.

Όλα αυτά και άλλα περισσότερα που χάριν συντομίας δεν αναφέρω, μέχρι χθες. Όπου την σκυτάλη του τυχοδιωκτισμού δείχνει να παίρνει η ρωσική πλευρά. Η οποία, ας σημειωθεί είχε σε μια πρώτη φάση υιοθετήσει τη δέσμευση που είχε παραλάβει από τη ΣΕ μαζί με το πυρηνικό της οπλοστάσιο. Τη διαφοροποίηση της στάσης της ήταν ο ίδιος ο πρόεδρος Πούτιν που την εξήγγειλε δημόσια κραδαίνοντας το πυρηνικό όπλο.

Ακολούθησαν κι άλλες αναφορές. Όπως εκείνη του νέου πυρηνικού δόγματος της Ρωσίας, όπου αναφέρεται η δυνατότητα χρήσης πυρηνικών ακόμη και χωρίς χρήση τους από τον αντίπαλο και εφόσον κριθεί ότι τίθεται σε κίνδυνο η ίδια η ύπαρξη της Ρωσίας.

Απρόκλητα; Όχι ακριβώς. Η ίδια η προώθηση αμερικανοΝΑΤΟϊκών πυραύλων στην «πόρτα» της Ρωσίας συνιστά πρόκληση πολύ περισσότερο καθώς μια τέτοια εγγύτητα κάλλιστα μπορεί να συνδυαστεί με την λογική του «κεραυνοβόλου χτυπήματος».

Από την άλλη μεριά αξιοσημείωτη σε σχέση με όλα αυτά η «ψυχραιμία» με την οποία αντιμετώπισαν το ζήτημα οι ΗΠΑ σε αντίθεση με τη ρωσική «νευρικότητα». Πιθανά επειδή αισθάνονται ότι στη φάση αυτή διαθέτουν πολλά μέσα και τρόπους για να στριμώξουν παραπέρα τη Ρωσία, χωρίς να χρειάζεται να καταφύγουν σε τέτοιου είδους ρητορική ή πολύ περισσότερο την απειλή χρήσης τέτοιων μέσων.

«Καθησυχαστικό» χαρακτήρα θέλησαν να έχουν και κάποιες άλλες κινήσεις. Όπως είναι γνωστό, εδώ και πολλά χρόνια έχει καθιερωθεί η άμεση επικοινωνία των προέδρων ΗΠΑ-ΕΣΣΔ και Ρωσίας μετά τη διάλυση της ΣΕ με το λεγόμενο «κόκκινο τηλέφωνο». Μια επικοινωνία που στόχευε να διευθετεί τυχόν παρανοήσεις που μπορεί να δημιουργούνταν από κινήσεις της μιας ή της άλλης πλευράς. Μέσα στη δίνη της «ουκρανικής» αναμέτρησης, ένα παρόμοιο «κόκκινο τηλέφωνο» και με αντίστοιχη χρησιμότητα αποφασίστηκε να εγκατασταθεί για να συνδέει τους αρχηγούς των επιτελείων Ρωσίας-ΗΠΑ. Στη συνέχεια, οι δηλώσεις του ρώσου εκπροσώπου Πεσκόφ ότι η χρήση πυρηνικών όπλων δεν βρίσκεται στα πλάνα της Ρωσίας, όποια κι αν είναι η εξέλιξη στο μέτωπο της Ουκρανίας.

Όπως και να ‘χει, ο κίνδυνος ελλοχεύει πάντα. Ο τυχοδιωκτισμός των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων είναι πάντα παρών, είτε εκδηλώνεται με την προώθηση των ΝΑΤΟϊκών βάσεων είτε ακόμη με δηλώσεις σαν αυτές που προαναφέρθηκαν. Ας είναι καθαρό ότι ακόμη και η απλή αναφορά στην πιθανότητα χρήσης του πυρηνικού όπλου ενέχει τον κίνδυνο πρόκλησης ανεξέλεγκτων αλυσιδωτών αντιδράσεων.

Αυτή είναι η πραγματικότητα με την οποία θα συμβιώνουμε για καιρό και ενόσω οι τύχες του κόσμου θα συνεχίσουν να καθορίζονται από την κυριαρχία των δυνάμεων του καπιταλιστικού, ιμπεριαλιστικού συστήματος.

ΒΣ