Ο αγώνας της νεολαίας και η ευθύνη της αριστεράς

Θεματικές: Κείμενα του Βασίλη Σαμαρά - Νεολαία

Π.Σ.  567, 03-03-07

Βρισκόμαστε στο επίκεντρο, στην πιο κρίσιμη ίσως φάση μιας πολιτικής αντιπαράθεσης που διεξάγεται εδώ και μήνες. Από τη μια μεριά η αγωνιζόμενη νεολαία. Που με λιγοστά, αρχικά, ιδεολογικά και πολιτικά εφόδια αλλά νιώθοντας προδομένη και πλημμυρισμένη από οργή, με την ορμή και την αισιοδοξία της ηλικίας της όρθωσε το ανάστημά της.

Που χρειάστηκε να σπάσει ιδεολογικά, πολιτικά φράγματα και αδράνειες χρόνων, να ξεπεράσει πρώτα απ’ όλα τον ίδιο της τον εαυτό. Που μπόρεσε έτσι να αναδειχτεί σε αιχμή της λαϊκής αντίστασης και πάλης, σε δύναμη κρούσης συνολικά του λαϊκού κινήματος.

Η νεολαία που με τον αγώνα της ανάγκασε την κυβέρνηση να βάλει στο συρτάρι το πρώτο σχέδιο νόμου. Που υποχρέωσε την κυβέρνηση και συνολικά το σύστημα σε μια οδυνηρή πολιτική ήττα προκαλώντας το μπλοκάρισμα της συνταγματικής αναθεώρησης. Που διαφοροποίησε όλο το πολιτικό σκηνικό. Που αποτελεί με την πάλη της πηγή έμπνευσης, ενθάρρυνσης κι ελπίδας για το σύνολο της νεολαίας και των εργαζόμενων λαϊκών μαζών.

Η νεολαία που διεκδικεί το δικαίωμά της στη μόρφωση. Που απαιτεί το δικαίωμα στη δουλειά. Το δικαίωμά της στη ζωή. Το δικαίωμά της στη δημοκρατία. Στην ελεύθερη και δημιουργική σχέση με το σχολείο, την δουλειά, τη ζωή. Που αντιπαλεύει αποφασιστικά τα σχέδια που θέλουν να την παραδώσουν αφοπλισμένη στην ασύδοτη, αδηφάγα εκμεταλλευτική διάθεση του κεφαλαίου. Τη νεολαία που σ’ όλους αυτούς που κινδυνολογούν για την «χαμένη χρονιά» διακηρύσσει περήφανα πως μάχεται και διεκδικεί όλα τα χαμένα χρόνια. Τα χτεσινά, τα τωρινά και πάνω απ’ όλα τα μελλούμενα.

Από την άλλη μεριά η κυβέρνηση. Σαν εκφραστής του συστήματος. Εκπρόσωπος του κεφαλαίου ντόπιου και ξένου. Σαν όργανο διεκπεραίωσης της επίθεσης ενάντια στον λαό. Ενάντια στη νεολαία.

Που θέλει να την περάσει από την προκρούστια κλίνη της «αξιολόγησης» του κεφαλαίου. Να την κομματιάσει και να διαχωρίσει «έγκαιρα» την μεγάλη μάζα των κολασμένων απ’ αυτούς που -ως «απασχολήσιμοι»- θα αναζητούν εναγώνια μια θέση στον ήλιο του συστήματος.

Που θέλει να αφαιρέσει -απ’ όλους- κάθε δυνατότητα και ικανότητα να σκέφτονται, να διεκδικούν, να μάχονται.

Που θέλει να τους εμποδίσει να διαμορφωθούν σε ολόπλευρα αναπτυγμένους ανθρώπους, με δικαίωμα και δυνατότητα οργανικής και δημιουργικής ένταξης στην παραγωγή και στη ζωή. Ακριβώς επειδή θέλει να τους μετατρέψει σε νευρόσπαστα, «ικανά» μόνο να εντάσσονται όπου θέλει και να το υπηρετούν με όποιον τρόπο θέλει το κεφάλαιο.

Αυτή η κυβέρνηση που με την προώθηση του νέου νόμου πλαισίου προχωρεί σε μια βάση μετωπικής αντιπαράθεσης με το κίνημα. Αυτό που την κινεί είναι κατά πρώτον οι ανάγκες του συστήματος. Οι επιταγές του κεφαλαίου και των ιμπεριαλιστικών κέντρων. Ταυτόχρονα η δική της ανάγκη να αποδείξει ότι είναι «άξιος» και ικανός διαχειριστής των υποθέσεων του συστήματος. Χαρακτηριστικό μάλιστα είναι ότι προχωρεί σ’ αυτή την μετωπική επίθεση διαρρηγνύοντας τις συμμαχίες που εδώ και καιρό προσπαθούσε να οικοδομήσει στα ΑΕΙ αλλά και στο πολιτικό αστικορεφορμιστικό πεδίο.

Ανεξάρτητα από το αν στην πορεία έρθει σε κάποιου είδους συναλλαγή με διάφορες δυνάμεις, θέλει να φτάσει σ’ αυτήν με τους δικούς της όρους.

Βασική προϋπόθεση, κλειδί σε μια τέτοια κατεύθυνση είναι το χτύπημα με κάθε μέσο του φοιτητικού κινήματος. Με πιέσεις, εκβιασμούς, με την τρομοκρατία. Με συκοφαντίες και προβοκάτσιες. Με την προσπάθεια (στην οποία έχει αμέριστη την συμβολή των ΜΜΕ) δημιουργίας όρων κοινωνικής πίεσης στους αγωνιζόμενους φοιτητές.

Με την χρησιμοποίηση των ελεγχόμενων από την κυβέρνηση δυνάμεων στα ΑΕΙ.

Με την εκμετάλλευση της φυσιολογικής κούρασης και της φθοράς από το μακρόχρονο του αγώνα.

Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στην προσπάθεια πολιτικής απομόνωσης του κινήματος. Με κινήσεις που θέτουν το ΠΑΣΟΚ «προ των ευθυνών του» απέναντι στο σύστημα (ήδη ο Γ. Παπανδρέου «ανταποκρίθηκε»).

Με την κλιμάκωση της πίεσης στις αστικορεφορμιστικές δυνάμεις, στις οποίες θέτει το δίλημμα «υπεύθυνης» πολιτικής συμπεριφοράς ή πολιτικής του «πεζοδρομίου». Με την αξιοποίηση της σύγχυσης, στην οποία παραδέρνουν δυνάμεις με ρόλο και λόγο στο κίνημα αλλά και της ανωριμότητας άλλων που της παρέχουν «χρήσιμα» προσχήματα.

Αυτά που κρίνονται σ’ αυτή την αντιπαράθεση

Ολοφάνερα πρόκειται για αναμέτρηση καθοριστικής σημασίας. Αυτό που κρίνεται είναι πρώτα και πάνω απ’ όλα η ανάσχεση ή η κλιμάκωση της επίθεσης. Οχι απλά και μόνο ενάντια στη νεολαία, αλλά ενάντια συνολικά στον εργαζόμενο λαό.

Κρίνεται ακόμη η ενίσχυση των αντιλήψεων για «παντοδυναμία» του συστήματος απέναντι στην άποψη για δυνατότητα του λαού να οργανώνεται και να νικά. Των τάσεων για υποταγή στον «μονόδρομο» του συστήματος ή της στροφής στους δρόμους της πάλης. Η ενθάρρυνση ενός ευρύτερου κόσμου να μπει στο δρόμο του αγώνα ή των τάσεων απογοήτευσής του.

Η δυνατότητα διαμόρφωσης καλύτερων όρων (ιδεολογικών, πολιτικών, οργανωτικών, μαζικότητας) για παραπέρα προώθηση αγώνων και στόχων ή αντίθετα η «επιστροφή» σε περιορισμένου ορίζοντα πρακτικές και κινήσεις.

Η ενίσχυση των προοδευτικών αριστερών τάσεων στη νεολαία και την ελληνική κοινωνία ή των ηττοπαθών συντηρητικών έως και αντιδραστικών.

Η διαμόρφωση των συσχετισμών σε όλα τα επίπεδα της ελληνικής κοινωνίας ακόμη και η διαμόρφωση του πολιτικού ταμπλό. (Αυτό που τόσο απασχολεί ορισμένους που «αγωνιούν» για το «χτύπημα του δικομματισμού»).

Συνολικά, αν θα ενισχυθεί η διαδικασία ανάτασης του κόσμου που παρατηρείται αυτές τις μέρες ή αν θα επιστρέψουμε στο κλίμα της απογοήτευσης.

Δεν είναι ότι θα κερδηθεί ούτε ότι θα χαθεί το παν με αυτή ή την άλλη εκδοχή. Δεν είναι αυτό που λέμε εδώ. Επιμένουμε στην άποψη ότι το κίνημα έχει κιόλας ανοίξει έναν δρόμο. Οτι τίποτα δεν είναι και δεν θα είναι πλέον όπως πριν.

Υποστηρίζουμε ωστόσο ότι η έκβαση αυτής της αντιπαράθεσης θα έχει καθοριστική επίδραση στο προχώρημα ή στην επιβράδυνση της διαδικασίας ανάκαμψης του κινήματος.

Ολοφάνερη συνεπώς η σημασία της κι άλλο τόσο φανερές οι ευθύνες που αναλογούν στον καθένα για την τέτοια ή αλλιώτικη εξέλιξη.

Αναγκαιότητες και καθήκοντα

Τι πρέπει συνεπώς να γίνει, ποια είναι αυτά που χρειάζεται να κάνουμε σε σχέση με όλα αυτά. Θα λέγαμε αυτά που είναι -που θα ‘πρεπε να είναι- αυτονόητα.

Εμπέδωση των στόχων της πάλης από τον κόσμο που μάχεται, ολόπλευρη κατανόηση τόσο του περιεχομένου όσο και της ευρύτερης σημασίας αυτής της αντιπαράθεσης.

Ενταση των προσπαθειών από όλες τις πλευρές για την αντιμετώπιση της αντεπίθεσης των συντηρητικών δυνάμεων στα αμφιθέατρα, για το κέρδισμα της μάχης των συνελεύσεων.

Προσπάθεια διεύρυνσης του μετώπου πάλης σε πανεκπαιδευτικό επίπεδο, σε μαθητές, δασκάλους, καθηγητές, εκπαιδευτικό προσωπικό των ΑΕΙ. Ανάπτυξη στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό αλληλεγγύης στην αγωνιζόμενη νεολαία, όσο και σε αυτόνομη διεκδικητική βάση. Δηλαδή διεύρυνση του μετώπου αντίστασης και πάλης σε όσο δυνατόν πλατύτερη βάση απέναντι στην επίθεση της κυβέρνησης.

Προσπάθεια αντιμετώπισης της αντιδραστικής προπαγάνδας και με στόχο το κέρδισμα της κοινής γνώμης, διεύρυνση του μετώπου στήριξης την ώρα που η κυβέρνηση με όλα τα μέσα (ΜΜΕ κ.ά.) συγκεντρώνει τις δυνάμεις και τα πυρά της ενάντια στο φοιτητικό κίνημα.

Ολόπλευρη στήριξη του αγώνα της νεολαίας και προώθηση όλων αυτών των προσπαθειών και σ’ αυτή την κατεύθυνση από όλες τις δυνάμεις (και με όλες τους τις δυνάμεις) που θέλουν να αναφέρονται στην αριστερά και το κίνημα. Σε τελευταία ανάλυση, ανάληψη της ευθύνης αυτής της αντιπαράθεσης, της προώθησης και ανάπτυξης του κινήματος από εκείνες τις πολιτικές δυνάμεις που υποτίθεται τους ανήκει αυτός ο ρόλος κι αυτή η ευθύνη.

Αυτονόητα όλα αυτά; Αυτονόητα. Μόνο που δεν έχουν όλοι την ίδια άποψη και κυρίως την ίδια στάση απέναντι στα πράγματα.

Διλήμματα και «διλήμματα»

Ποια είναι ωστόσο η στάση των δυνάμεων που αναφέρονται στην αριστερά απέναντι σ’ αυτή την κρίσιμη πολιτική μάχη που ήδη εκτυλίσσεται και στην οποία μάλιστα «εμπλέκονται» με τον έναν ή τον άλλο τρόπο;

Θα λέγαμε ότι αυτό που χαρακτηρίζει την στάση τους είναι ένα είδος «φυγής» από το πραγματικό πρόβλημα. Μέσω «προγραμμάτων» για την παιδεία, «εποικοδομητικών» ή «ανατρεπτικών» προτάσεων, «ρεαλιστικών» ή «προωθημένων» στόχων έως και κάνοντας άλματα στο «μέλλον» μέχρι και τον …«κομμουνισμό»! Και ταυτόχρονα «επιστροφής» τους (μην «ξεχνιόμαστε» κιόλας) σ’ αυτό που κυρίως τους απασχολεί. Τις εκλογές.

Η στάση τους δεν αποτελεί αιφνιδιασμό. Το ΚΚΕ από την αρχή στράφηκε ανοιχτά ενάντια σ’ αυτό το κίνημα. Οι εξελίξεις το ανάγκασαν να συρθεί πίσω τους. Μην περιμένετε φυσικά καμιά αυτοκριτική. Το κυρίως πρόβλημα ωστόσο είναι το αν άλλαξε πραγματικά τον τρόπο που αντιμετωπίζει το πρόβλημα.

Ο ΣΥΝ και οι δορυφόροι του «συμπορεύτηκαν» καιροσκοπικά (και «διακριτικά») με το κίνημα προσβλέποντας σε συμμαχίες με «ενδιάμεσες»δυνάμεις (εντός και εκτός ΑΕΙ) και με απώτερη φιλοδοξία την σύμπηξη μιας «χρήσιμης» Αριστεράς.

Αλλες δυνάμεις εν συγχύσει διατελούσες και με ενδημικό τον καιροσκοπισμό τους παλινδρομούσαν ανάμεσα σε μια -πρακτική- στάση συμβολής στο κίνημα και σε απόψεις που λειτουργούσαν στην κατεύθυνση εκτροπής από τους στόχους που αποτελούσαν την κινητήρια δύναμη της πάλης των φοιτητών.

Το νέο κύμα των καταλήψεων ανέτρεψε όλους τους υπολογισμούς. Της κυβέρνησης, του ΠΑΣΟΚ, των ρεφορμιστών κ.ά. Τους ανάγκασε όλους -έως και το ΠΑΣΟΚ μ’ έναν τρόπο- να συρθούν πίσω του. Υποχρέωσε την κυβέρνηση σε μια οδυνηρή ήττα. Η κυβέρνηση ωστόσο επανήλθε. Το σύστημα δεν υποχωρεί και δεν παραιτείται από τους στόχους του ενόσω διαθέτει την δυνατότητα να τους προωθήσει.

Το αποτέλεσμα σε σχέση με τις ρεφορμιστικές κ.ά. δυνάμεις, είναι να λειτουργούν πλέον κάτω από μια ισχυρή διπλή πίεση. Της κυβέρνησης από τη μια και του κινήματος από την άλλη. Του συστήματος συνολικά που τους θέτει εδώ και καιρό (βλέπε δηλώσεις Πολύδωρα) το δίλημμα «σύγκρουση ή συμμόρφωση;». Διατήρηση των «κοινά αποδεκτών» κανόνων του παιχνιδιού ή ρήξη; Παραμονή τους στη «νομιμότητα» ή πέρασμά τους στην «ανταρσία»^. ένα δίλημμα παρόμοιο με αυτό που τους έθεσε προ δεκαετίας (με την κινητοποίηση των αγροτών) ο Α. Παπανδρέου.

Από την άλλη ένα κίνημα που δεν είναι πλέον «βολικό» για κανέναν τους. Που προσπερνάει τις πολιτικές προδιαγραφές και στοχεύσεις των ρεφορμιστών. Τα ιδεολογικά τους στάνταρ. Το επίπεδο των σχέσεων-αντιθέσεών τους με την κυβέρνηση και το σύστημα.

Που επιμένει να πορεύεται τον δικό του δρόμο αγνοώντας τις «ιδιοφυείς» φαεινές κάποιων άλλων. Ταυτόχρονα ένα κίνημα που δεν μπορούν αν το πουλήσουν ανοιχτά χωρίς να εκτεθούν ανεπανόρθωτα. Χωρίς να έχουν σοβαρές απώλειες, και σοβαρά προβλήματα μέχρι και το εσωτερικό τους.

Με το βέλα στραμένο στις …εκλογές

Αν με βάση όλα αυτά εξετάσουμε τώρα τις θέσεις, εκτιμήσεις και απόψεις τους, θα παρατηρήσουμε ένα αξιοσημείωτο φαινόμενο.

Αποτελούν (όλες όλων) ένα υπόδειγμα του πώς μπορεί κανείς να αναφέρεται και να προτάσσει μια σειρά από (υπαρκτά όντως) προβλήματα, ακόμη να διατυπώνει και «σωστές» απόψεις για να τα «συνθέσει» και να σερβίρει σαν «λογικό» συμπέρασμα την πιο καιροσκοπική κατεύθυνση.

Ηδη «προβληματίζονται σοβαρά» πάνω στο πρόβλημα της παιδείας, την διαμόρφωση θέσεων και προγραμμάτων, την ένταξή τους στις διεκδικήσεις του κινήματος με στόχο, λέει, την αναβάθμιση και το βάθεμά του.

Η κα. Παπαρήγα μάλιστα ασχολήθηκε σοβαρά με την αξία της μόρφωσης. Βεβαίως και είναι σημαντική η μόρφωση. (Ακόμη και η αστική, με μια έννοια, δεν είναι σ’ αυτό που θα διαφωνήσουμε). Και η μόρφωση λοιπόν είναι καλή και τα ραδίκια υγιεινά, και το μέλι γλυκύτατο. Το ζήτημα όμως βρίσκεται στο ποιο θέμα επέλεξε να αναπτύξει σε μια νεολαία που έτσι ή αλλιώς συμμετέχει σε μια σοβαρή πολιτική αναμέτρηση και αν αυτό ήταν που περίμενε αυτή τη στιγμή αυτή η νεολαία από τη γραμματεία του κόμματός της.

Προβληματίζονται λοιπόν όλοι τους και τους απασχολεί η πολιτική διάσταση του κινήματος, η αναγκαιότητα μιας ανώτερης πολιτικής σύνθεσης (γύρω από τον εαυτό της η κάθε δύναμη) αυτής της «δυναμικής» που έχει αναπτύξει το κίνημα. Τους τρώει η έγνοια για την αντιμετώπιση συνολικά της κυβερνητικής πολιτικής, το χτύπημα του δικομματισμού, η αλλαγή των συσχετισμών.

Χάνουν τον ύπνο τους για την διαμόρφωση όρων μιας συνολικής πολιτικής διεξόδου ακόμα (κάποιοι) και της συνολικής επαναστατικής πάλης.

Αγωνιούν για την στρατηγική απάντηση του κινήματος, αναζητούν και ορίζουν τους δρόμους προς τον σοσιαλισμό και τον κομμουνισμό.

Αυτό που τους απασχολεί και στο οποίο αναλώνουν όλες τις επεξεργασίες τους είναι το μέλλον.

Φεύγουν λοιπόν ολοταχώς προς το μέλλον «ξεχνώντας» ότι ήδη εκτυλίσσεται μπροστά τους μια κρίσιμη πολιτική μάχη, η οποία θα κρίνει σε σημαντικό βαθμό το παρόν και συνεπώς τους όρους του μέλλοντος.

Ακόμη χειρότερα. Αυτό το «μέλλον» στο οποίο υποτίθεται πως προσβλέπουν δεν είναι και τόσο …μελλοντικό. Είναι πολύ κοντινό και απελπιστικά …εκλογικό. Τόσο «προωθημένο»! Συνέδρια επί συνεδρίων ο ΣΥΝ με αντικείμενο τις εκλογές. Βαθύτατος προβληματισμός για το πόσο ΣΥΡΙΖΑ θα συμπεριλάβει. (Ελαφρύ βραστό και με ολίγη). Να αναφερθούν άραγε στην Οκτωβριανή Επανάσταση ή μήπως είναι «προκλητικό»; Κατά τα άλλα ο κ. Αλαβάνος θέλει τον ΣΥΝ να «εκφράζει το κίνημα της νεολαίας». (Στις εκλογές). Ετερος εταίρος φιλοδοξεί να συμπεριλάβει ως προίκα τον «κόσμο του 16» ευελπιστώντας ότι έτσι θα τον «προσέξουν».

Το ΚΚΕ αφού διατρέξει όλη την γκάμα των προβλημάτων που απασχολούν το κίνημα καταλήγει πως η μόνη λύση είναι η «ολόπλευρη πολιτική ενίσχυση του ΚΚΕ και με την ψήφο όταν γίνουν εκλογές και με την σταθερή συσπείρωση στην πολιτική του». Τι καημός κι αυτός!

Θα πείτε είναι μια πρόοδος σε σχέση με τότε που η κα. Παπαρήγα «απειλούσε» τον λαό για τις «συνέπειες» που θα ‘χει αν δεν ψηφίσει ΚΚΕ.

Αλλά κοντά σ’ αυτούς τους πραματευτάδες έχουμε κι άλλους που πασχίζουν να πλασάρουν το καροτσάκι με την πραμάτειά τους. «Με τέτοια αριστερά δηλώνει το παρόν σε όλες τις μάχες, και στις εκλογές. Το ΝΑΡ και το ΜΕΡΑ φιλοδοξούν να παρέμβουν στις εκλογές με μια ευρύτερη συσπείρωση της αντικαπιταλιστικής αριστεράς με την συμμετοχή του κόσμου του αγώνα… Οποιαδήποτε εκλογική παρέμβαση βέβαια πρέπει να έχει ένα ισχυρό αντικαπιταλιστικό περιεχόμενο και ανατρεπτική πολιτική γραμμή να αξιοποιεί και να αναβαθμίζει τις σημαντικές κατακτήσεις του ΜΕΡΑ» (Απαραίτητη η τελευταία υπενθύμιση γιατί μετά από τόση μεγάλη περιοδεία στο κομμουνιστικό μέλλον και τόσους φραστικούς μαιάνδρους κοντεύουν να ξεχάσουν και οι ίδιοι πού ακριβώς ήθελαν να καταλήξουν).

Αυτά που τους «διαφεύγουν»

Ολοι αυτοί «ξεχνάνε» ορισμένα πράγματα.

Οτι κανένα πρόγραμμα, κανένας «προωθημένος» στόχος δεν μπορεί να στηριχτεί, δεν μπορεί καν να υπάρξει πραγματικά σαν τέτοιος έξω από την απάντηση στα προβλήματα που καίνε άμεσα τον κόσμο.

Κανένας πραγματικός όρος δεν δημιουργείται για καμία «ευρύτερη σύνθεση», καμιά προοπτική δεν αποκτάει πραγματική υπόσταση όταν «προσπερνιούνται» τα πολιτικά ζητήματα που τίθενται στο επίκεντρο της ταξικής πάλης και ζητάν απαντήσεις.

Οτι το «εμπόρευμα», που θέλουν να εξαργυρώσουν εκλογικά, διατηρεί την αξία του στο ακέραιο μόνο και εφόσον μένει «απούλητο». Με το που θα βγει στην αγορά απαξιώνεται, σχεδόν μηδενίζεται η αξία του. Ή αλλιώς το πόσο συγγενείς έννοιες είναι ο οπορτουνισμός με τον (κοινοβουλευτικό) κρετινισμό.

Οτι η νεολαία που μάχεται, και μέσα σ’ αυτήν φυσικά και συμπεριλαμβάνουμε τους νεολαίους που ανήκουν ή επηρεάζονται από αυτές τις πολιτικές δυνάμεις, έχει κιόλας προχωρήσει πολύ. Περισσότερο απ’ όσο αντιλαμβάνονται οι ηγεσίες τους, περισσότερο ίσως κι από όσο συνειδητοποιούν αυτή τη στιγμή και οι ίδιοι οι νεολαίοι.

Αυτό αποτελεί ήδη ένα κεφάλαιο για την ίδια τη νεολαία, τον λαό, το κίνημα. Για το σήμερα, για το αύριο, για το μέλλον. Ταυτόχρονα αποτελεί ένα δεδομένο που έτσι ή αλλιώς θα το βρουν μπροστά τους αυτές οι πολιτικές δυνάμεις.

Τέλος και σαν συμπέρασμα, δεν έχουμε να προσθέσουμε τίποτα σ’ αυτά που ήδη έχουμε πει. Οτι αυτά που οφείλουμε να πράξουμε δεν είναι αυτονόητα μόνο για όσους έχουν ήδη προαποφασίσει να κινηθούν σε άλλες κατευθύνσεις.